Historia Wierzniowic

Wierzniowice (cz. Věřňovice, niem. Willmersdorf) to część gminy Lutynia Dolna (dawniej Niemiecka Lutynia) w powiecie Karwina, Województwo Morawsko-Śląskie, w Republice Czeskiej. Leżą nad rzeką Olza, na granicy z Polską. Powierzchnia Wierzniowic wynosi 456,08 ha, co stanowi 18,3% obszaru gminy. W 2001 roku liczba mieszkańców wynosiła 709, a wioska miała 218 numerów domów.

Pierwsza wzmianka o Wierzniowicach pochodzi z dokumentu Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (Księga Uposażeń Biskupstwa Wrocławskiego), spisanego około 1305 roku za biskupa Henryka z Wierzbna. W dokumencie wymieniono wieś jako Wernheri villa, która zobowiązana była do płacenia dziesięciny biskupstwu. Zapis wskazuje, że wieś miała 10 łanów ziemi. W zachowanych dokumentach znajduje się również umowa z 1362 roku, w której książę Przemek z Cieszyna sprzedał połowę Dziećmorowic Drżkowi z Wernersdorfu (Wierzniowic).

Początki osadnictwa w Wierzniowicach prawdopodobnie wiążą się z Wernerem z Barutzwerde (Bogumina), który mógł być założycielem lub pierwszym osadnikiem. W latach 1477–1528 książę Kazimierz II, właściciel tutejszych dóbr, założył „lutyńskie stawy”. Nowe stawy Nieród i Beździnek zalały pola należące do mieszkańców Wierzniowic. Aby zrekompensować te straty, książę odkupił część gruntów w osadzie Zimna Wódka od Wacława Czambora i wydzierżawił je mieszkańcom wioski. Karpie z lutyńskich stawów transportowano do Opawy, Karniowa, a nawet Krakowa.

Do 1573 roku Wierzniowice miały tych samych właścicieli co sąsiednie Dziećmorowice, a później weszły w skład niemieckolutyńskiego status minor. Około 1700 roku wieś przeszła na własność irlandzkiej rodziny hrabiowskiej Taafe, która zbudowała nowy barokowy zamek obok istniejącego renesansowego zamku w Niemieckiej Lutyni. W tym okresie Wierzniowice były częścią parafii w Niemieckiej Lutyni, która obejmowała również Polską Lutynię, Dziećmorowice, Skrzeczoń, Nową Wieś i Konkolnę.

W latach 1740–1746 Mikołaj Taafe i jego żona Maria von Spindler ufundowali budowę kościoła św. Jana Chrzciciela w stylu barokowym na miejscu starego drewnianego kościoła. Przed główną bramą kościoła stoi figura św. Patryka, patrona Irlandii. W 1756 roku doszło do chłopskiego buntu, w którym udział wzięło 204 rolników z okolicznych wiosek, w tym Wierzniowic. Po interwencji wojska bunt został stłumiony, a jego przywódców ukarano ciężkimi robotami.

Kolejne niepokoje miały miejsce w 1766 roku. W 1792 roku lord Rudolf Taafe sprzedał wieś hrabiemu Janowi Larischowi z Karwiny. Larischowie wprowadzili zmiany gospodarcze, m.in. osuszali stawy i hodowali owce merynosy, sprowadzone z Hiszpanii. Ziemniaki i buraki cukrowe uprawiano na osuszonych polach, a produkcja była przerabiana w lokalnych zakładach.

Wierzniowice stały się samodzielną wioską w 1846 roku. W 1868 roku za Olzą umieszczono drewniany krzyż upamiętniający ofiary wojny prusko-austriackiej. Po II wojnie światowej w tym miejscu stanął pomnik. W XIX wieku mieszkańcy Wierzniowic wybudowali dzwonnicę i kościół filialny pw. św. Izydora Rolnika. Ołtarz tego kościoła uznano za zabytek. Przed kościołem stoi figura św. Jana Nepomucena, którą odnaleziono na polu za Olzą.

W XIX wieku dzieci z Wierzniowic uczęszczały do szkoły parafialnej w Niemieckiej Lutyni. W 1831 roku w okolicznych wioskach, w tym w Wierzniowicach, zaczęli uczyć nauczyciele. Pierwsza szkoła znajdowała się w drewnianym budynku, a później przeniesiono ją do większego obiektu. W 1911 roku otwarto nową, piętrową szkołę, której poświęcenia dokonał proboszcz Henryk Dziekan.

W 1975 roku Wierzniowice, jako najmniejsza gmina powiatu karwińskiego, zostały przyłączone do Lutyni Dolnej.